İnandık Vazosu

Ankara'ya gidildiğinde uğranmadan geçilmeyecek bir yer Anadolu Medeniyetler Müzesi. Burada kıymetli bir çok eser arasında özellikle öyle bir eser vardır ki "Dünyanın En Kıymetli Vazosu" da denilebilen İnandık Vazosu'dur. Çankırı'nın 22 km. güneyinde bulunan İnandıktepe höyüğünde 1966 yılında yapılan kazılarda Hanhana denilen bir şehir merkezi ve bir tapınak bulundu. Hanhana Hitit Çağı'nda dönemin kült (kutsal) şehriydi. Bir çok Hitit Kralı ve rahibine ev sahipliği yapmış olan bu şehirde Fırtına Tanrısı da bulunuyordu. İşte burada yapılan kazılarda Hitit sanatına ait çok önemli bir eser olan İnandık Vazosu çıkarılmıştır.

1. frizde, lir, saplı-lut, simbal gibi çalgılar çalan müzisyenler resmedilmiştir. Bunların arasında akrobatik gösteri yapan iki figür bulunur. Ortam bir sirk sahnesini hatırlatmaktadır. Bu esnada kutsal evlilikle bağlanmış kadın ve erkek üreme ve bereketin ifadesi olarak, cinsel penetrasyon halindedir. Ancak erkeğin ilgisi eşinden ziyade sunulan gösteriye yönelik gibidir.

2. frizde, tanrı ve tanrıçayı temsil eden kral ve kraliçe yatakta karşılıklı oturmaktadırlar. Damat gelinin duvağını açmaktadır. Bu sahneye de yine müzisyenler eşlik etmektedir. İki erkeğin elinde törenleri başlatmak için kullanılan ve hem çalgı hem de libasyon kabı işlevi gören boynuz ya da kılıç bulunmaktadır.

3. frizde, boğa heykeli önünde tanrıyahayvan kurban edilmesi gösterilirken, kral lir eşliğinde Fırtına Tanrısı’na (Hattice : Taru; Hurrice : Teşup) gaga ağızlı bir kaptan boğa kanı sunmaktadır.

4. frizde, Törende kullanılacak yemek ve çanak-çömlekler hazırlanmaktadır. Müzisyenler lir ve saplı-lut çalarken tanrıların yemeği betimlenmiştir. Bu arada iki rahip de dans etmektedir. Bu frizin bir diğer özelliği de iki kişi tarafından çalınan “büyük lir”in varlığıdır.

İnandık Vazosu bize Hitit kültürü ile ilgili bir çok bilgi vermektedir. Üretim, evlilik, toplumsal yaşam gibi konuların nasıl ilerlediğinin küçük bir kesiti sunulmuştur. Hititlerde müziğin ayinlerde ve törenlerde çok büyük bir yerinin olduğu ve müzik eşliğinde yapılan dansların da kutsal bir önem taşıdığı anlaşılmaktadır. Hititlere gelişmiş bir toplum olarak bakmamızda etkilidir. Toplumu bir araya getiren törensel etkinliklerde kadın ve erkek figürlerinin beraber kullanılması da önemli bir ayrıntı olmuştur.